Rize ili
Rize ilinin konumu
Genel bilgiler
Bölge	Karadeniz Bölgesi
Yüzölçümü	3.920 km²
Nüfus	316.252
― Şehir nüfusu	197.167
― Köy nüfusu	119.085
Nüfus yoğunluğu	79 kişi/km²
Plaka kodu	53
Alan kodu	0464
Vali	Zekeriya Şarbak
Valilik internet sayfası	rize.gov.tr

Rize ili, Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Trabzon ili ile Artvin ili arasında sahilde yer alan bir il. Türkiye'nin en çok yağış alan ilidir. En önemli ürünü çay olan Rize'de kivi meyvesi yetiştiriciliği de başlamış durumdadır.Fakat çok bolca olmadığı için dışarı satılmıyarak kendi içinde gereksinimlerini karşılarlar.

Fiziki Coğrafya Şartları

Kuzeydoğu Anadolu'da; Doğu Karadeniz kıyı şeridinin doğusunda, 40°-22' ve 41°-28' doğu meridyenleri ile 40°-20' kuzey paralelleri arasında yer alır. Batıdan Trabzon'un Of, güneyinde Erzurum'un İspir, doğudan Artvin'in Yusufeli ve Arhavi ilçeleri ve kuzeyden Karadeniz ile çevrili olan Rize'nin yüzölçümü 3920 km²'dir. Rize'de göl bulunmamaktadır.

Yeryüzü Şekilleri

Doğu Karadeniz kıyı sıradağları yayının kuzey yamacında yer alan Rize toprakları genel ifade ile dağlık ve engebelidir.

 

Rize ilinin ilçeleri

Jeolojik Özellikleri

Doğu Karadeniz Dağlık sistemine dahil olan Rize arazisi esas itibariyle Paleozoik zaman (I.zaman) bir temel üzerinde ve Kretase'de (III.zaman ara devresi) başlayan büyük orojenezle (Dağ oluşumu) yüzeye çıkmış Granodiorit ve kertase flişlerinden ibaret olmakla birlikte yer yer Neojen depolarına da rastlanır. Bütün kıyı kesimi yüzeyde üst Kretase serisi volkanik örtü ve tüflerin fazlalığı ile dikkati çeker. Kıyıya yakın yamaçlarda ise Kretase sedimanları yaygın olmakla beraber, bu sedimanların üzeri yer yer Eosen fliş serileri tarafından örtülmüştür. Yüksek dağlık sahada ise daha çok magmatik elemanlar hakim durumdadır. Granit, andezit ve bazalt kütleleri yüksekliği 3000 m'yi aşan hemen her yerde hakim durumdadır. Yörede alüvyonlara, büyük akarsu vadilerinin denizden itibaren en çok 10 km'ye kadar olan kesimlerinde rastlanır.

İklim

Rize'de yazları serin, kışları ılıman ve her mevsimi yağışlı bir iklim görülür. Elli yıl boyunca yapılan rasat sonuçlarına göre Rize'nin yıllık sıcaklık ortalaması 14°C'yi biraz geçer. Bu süre içinde kaydedilen en düşük sıcaklık -7°C derece olup, en yüksek sıcaklık ise 38 C° derecedir. En soğuk ay olan Ocak ayının sıcaklık ortalaması 6,7 C° derece, en sıcak ay olan Temmuz ayının sıcaklık ortalaması ise 22,2 C° derecedir. Ocak minimum -5,6 C° derece, Temmuz maksimumunun 32,5°C derece olduğu Rize'de yıllık sıcaklık salınımı 25,8°C derecedir.Bu haliyle Rize, denizsel iklimlerin karakteristik özelliğini taşır. Rize'de aylık ortalama sıcaklık eğrisi bütün yıl 5 C° derecenin üzerinde seyretmekte olup, sadece 4 ayın sıcaklık ortalaması 10°C derecenin altındadır.

Tarih

Antik Çağ'da kurulan Yunan kolonilerinden birisi olup ilk olarak Bizanslı tarihçi Prokopius'un notlarında Trabzon bölgesi içinde bir köy olarak Rhizaeum formunda bahsi geçmektedir. 1461 yılında Trabzon İmparatorluğu'nun yıkılmasın ile Osmanlı egemenliğine girmiş, 19. yüzyılın ikinci yarısında Batum'un Ruslar'a bırakılmasının ardından Lazistan sancakına başkent, Cumhuriyet döneminde il merkezi olmuştur. 1. Dünya savaşında yaklaşık iki yıl süren Rus işgalinin ardından özellikle çay ekiminin yaygınlaşması ile önemli bir gelişme göstermiştir.

Coğrafya

Dağlar

Topraklarının % 78'i dağalrla kaplı olan Rize kenti dar bir sahil şeridi üzerine kurulmuştur. Kıyıdan 10-15 km içeride yükseklik 400 metreyi aşmakta güneye doğru gidildikçe yükseklik artmaktadır. İl topraklarındaki önemli dağlar şunlardır

• Kaçkar (3.935m)
• Barut (3.251 m)
• Ziglat (3.511 m)
• Verçenik (3.711 m)
• Hipot (3.560 m)

Bitki örtüsü

Ormanlar alçak kesimlerde kızılağaç, gürgen, kestane, ıhlamur, kayın, meşe gibi yayvan yapraklı ağaçlar ve yerli halkın komar adını verdiği orman gülünden oluşmaktadır.Daha yüksek kesimler ise ladin ve köknar gibi iğne yapraklı ağaçlarla kaplıdır.

Akarsular

Fırtına Deresi üzerindeki tarihi kambur köprülerden birisi

• Fındıklı Deresi
• Büyükdere
• Pazar Suyu
• Karadere
• İyidere veya Kalopotamos

Göller

İl içinde önemli büyüklükte göl olmamakla birlikte Kaçkar zirvelerinde küçük buzul gölleri bulunmaktadır.

Ekonomi

Rize ekonomisi, çoğunlukla çay sektörüne dayalıdır.

Kültür

Rize bölgesinde ağırlıkda olan dil Türkçedir. Bu'nun yanında Lazca, Hemşince gibi azınlıkda olan diller vardır. Bu azınlık daki diller genel olarak Pazar, Adeşen, Fındıklı gibi ilçelerin bazı köylerinde kullanılır. Daha önceden bu bölgede lazlar ve hemşinliler olduğu iç.in Orjinal köy ve yerleşim adları Lazcaydi ama 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet Han Pontus'u yıkmasıyla bu bölgeye yerleştirilen Türkler Rize bölgesini Türkleştirdiği gibi zamanla bölge isimleri de Türkçeleştirmişdir. Türkçeleştirmenin en yoğun olduğu zaman dilimi ise Yavuz Sultan Selim dönemi ile Cumhuriyet dönemidir  Rize'nin en büyük kasabası olan Salarha bile günümüzde Çaykent ismi olarak kullanılır.

Folklor

Rize folkloru, yörede atma veya kesme türkü olarak adlandırılan maniler, atasözleri, deyimler ve bilmeceler bakımından çok zengindir. Halk oyunları açısından horon ve karşılama yöre olan Rize'de sahil kesiminde kemençe iç kesimlerde ise tulum oyunlara eşlik çalgısı olarak kullanılmaktadır. Güneysu yöresinde ağız armonikası ve bazı Laz ve Hemşin köylerinde şimşir kaval seyrek de olsa aynı amaçla kullanılmaktadır.

Ulaşım

Rize bölgesine ulaşım ağırlıkda olarak oto yol (Karadeniz sahil yolu) ile giderilmekdedir. Bunun yanısıra deniz yolu da ulaşım araçı olarak kullanılır.

Eğitim

Rize Merkez ve İlçelerinde Eğitim Yüzdesi %90 ların Üzerindedir. KTÜ 'den devralınan ve ismi RİZE üniversitesi olarak değiştirilen üniversitede Rize ye yapılan yatırımların iyice artmasına eğitim kalitesinin giderek yükselmesine neden olmuştur.

TÜRK BİR DEV RİZE OLUŞUMU

Rize Üniversitesi öğrencisi olan Kenan Arslan 'ın TBD oluşumunu öğrenir öğrenmez bu oluşum için bir şeyler yapmak adına Rize de bir temsilcilik açmak adına uğraşlar vermiş bir kongre düzenlemiş ve TBD temsilciliklerinin ilklerinden olarak RİZE de bir TBD temsilciliği kurmuştur . TBD gönüllülerini etrafına toplayarak büyük çaba içinde bu oluşumu tanıtmaya çalışmış düşünceleriyle bu oluşuma katkıda bulunmaya çalışmış diğer temsilciliklerle irtibat içinde olmuştur. Rize Karadeniz bölgesinde bulunmasından dolayı denizi gibi hırçın inatçı bir karaktere sahip benliğini özünü koruyan ona sahip çıkan insanlarla dolu bu nedenle bu oluşumda Rize nin büyük ağırlığı bulunmakta bu oluşuma büyük emek sarfedecek insanlarla dolu yeterki bu oluşum ayakları üstünde durmaya yürümeye başlasın. Rize deki TBD kıvılcımı giderek büyümektedir. Başbakanın Rizeli olması bu ilin dahada gelişmesi politikada siyasette ilerlemesi nedeniyle bu ilin oluşum içinde önemli bir yeri bulunmaktadır. Üniversiteli öğrencilerin de katkılarıyla genç düşünürlerin istekleriyle çabalarıyla bu oluşum Rize de giderek büyümektedir. Belki ileride TÜRKİYE nin TBD merkezini yürütme olanağı bile bulunabilir.